วัฒนธรรมร่วมอุษาคเนย์ในอาเซียน

ไทยแท้ไม่มีอยู่จริง นี่คือความรู้สึกหลังอ่านหนังสือเล่มนี้จบ ทำให้รู้ว่าไอ้ความเป็น “ไทยแท้ๆ” ที่เราหวงกันนักหนา ไม่ว่าจะ อาหารไทย มวยไทย ลายเส้นไทย การไหว้แบบไทย สงกรานต์ไทย หรือแม้แต่ภาษาไทยแท้จริงแล้วก็ไม่ใช่ของที่กำเนิดมาจาก “ไทย” เลยซักอย่าง แต่กลับเป็นของส่วนร่วม ตามชื่อหนังสือที่บอกว่า “วัฒนธรรมร่วม” นั่นเอง ไทย หรือ คนไทย นั้นก็เป็นส่วนหนึ่งของอาเซียนที่เอาเข้าจริงแล้วก็แยกแทบไม่ออก ถ้าถอดเสื้อผ้า ให้ดูแต่หน้าไม่ต้องพูดซักคำ ก็ยากที่จะแยกออกว่าหน้าแบบนี้คือไทย หน้าแบบนี้คือลาว หน้าแบบนี้คือพม่า เขมร หรือแม้แต่ทางใต้มาเลเซีย ฟิลิบปินส์…

ISAAC NEWTON

นี่คือหนังสือชีวประวัติของคนที่น่าจะดังที่สุดในโลกคนหนึ่งตลอดกาลก็ว่าได้ เซอร์ ไอแซก นิวตัน ชายผู้ค้นพบแรงโน้มถ่วง ชายผู้ปฏิวัติคณิตศาสตร์ ชายผู้ทำให้ปราชญ์จากกรีกโบราณหรือนักคิดก่อนหน้าหลายคนต้องเผาผลงานทิ้งเพราะการค้นพบของเค้า ไอแซก นิวตัน ชายที่คนทั่วโลกน่าจะรู้ประวัติอย่างย่อของเค้าเป็นอย่างดีว่าเค้าค้นพบแรงโน้มถ่วงเพราะแอปเปิลหล่นลงมา หรืออาจจะหล่นใส่หัวตอนที่นั่งอยู่ใต้ต้นแอปเปิล แต่ใครจะรู้ว่าแท้จริงแล้วแอปเปิลอาจไม่ได้หล่นใส่เค้า หรือแม้แต่เค้าอาจจะไม่ได้นั่งอยู่ใต้ต้นแอปเปิลก็ได้ เพราะแอปเปิลคือสัญลักษณ์ของความรู้ และอาจเป็นการหยิบเอามาเป็นตัวแทนของความรู้ใหม่ในแบบฉบับของนิวตัน นิวตันเคยเขียนจดหมายเปรียบเปรยเรื่องการค้นพบแรงโน้มถ่วงทำนองว่า ก็เหมือนกับผลแอปเปิลนั้นบนต้นไม้นั่นแหละ เหตุใดผลมันจึงไม่ลอยชี้ออกไป ทำไมผลนั้นถึงชี้ลงมาด้านล่วง ทำไมมันถึงไม่เหมือนกับการที่เราเอาเชือกรัดก้อนหินแล้วหมุนมันจนมันชี้ออกไปรอบนอก นั่นก็เพราะต้องมีแรงบางอย่างที่กระทำต่อมันเหมือนที่เชือกทำ เหมือนที่โลกทำกับดวงจันทร์ เหมือนที่ดวงอาทิตย์ทำกับโลก และเหมือนที่โลกทำกับแอปเปิล และที่นิวตันเลือกแอปเปิล หนังสือเล่มนี้ก็บอกว่าบางทีเพราะนิวตันนั้นเคร่งในศาสนาไม่น้อย และแอปเปิลก็เป็นผลไม้สำคัญในพระคัมภีร์เดิมอยู่แล้ว ช่างประจวบเหมาะลงตัวไม่น้อยเลยใช่มั้ยครับ ขณะเดียวกันเซอร์ ไอแซก…

CITIES ความเมืองเรื่องบ้าน

เป็นหนังสือที่ว่าด้วยเรื่องของ 11 เมืองที่คุ้นหูจากทั่วโลก แต่เนื้อเรื่องนั้นกลับไม่คุ้นที่เคยรู้เอาซะเลย ที่พูดแบบนี้ใช่ว่าไม่น่ารู้ แต่กลับน่ารู้และน่าจะรู้ตั้งนานแล้ว หนังสือเล่มนี้ทำให้ผมรู้จัก 11 เมืองในอีกมุมมอง ไม่ว่าจะฮอกไกโดที่เอาสนามบินมาเป็นตัวแทนเมืองทั้งเมือง หรือมิลานเมืองดังอิตาลีที่ไม่ได้ชิลๆแบบอิตาลีที่คุ้นเคย ปารีสเมืองแห่งประวัติศาสตร์ที่แท้จริงแล้วเพิ่งถูกครอบสร้างขึ้นมาใหม่ หรือเกียวโตเมืองใกล้แค่ 6 ชั่วโมงเมื่อบินไป แต่กลับมีประวัติศาสตร์ของผ้าไหมทอมือที่ผ่านมาหลายร้อยปี ซานฟานเมืองแห่งการเริ่มต้น ที่เริ่มต้นเป็นเมืองแรกๆที่จะรีไซเคิลขยะให้ได้ร้อยเปอร์เซนต์ในประเทศ แถมยังมีเป้าว่าจะใช้พลังงานทดแทนทั้งหมดภายในปี 2030 อีกด้วย โตเกียวเมืองที่สร้างป่าขึ้นมาด้วยน้ำมือมนุษย์ ที่คิดเผื่อไว้เป็นร้อยๆปีให้ป่าอยู่ด้วยตัวเองได้ ลิเวอร์พูลและแมนเชสเตอร์ที่ไม่ได้มาเล่าเรื่องฟุตบอล แต่มาเล่าถึงวันวานสมัยเป็นเมืองอุตสาหกรรมแรกของโลก เดนเวอร์เมืองแห่งความสมดุลของอเมริกา ในวันที่อะไรก็พัฒนาไปทุกด้าน แต่เดนเวอร์กลับเป็นจุดที่ลงตัวในทุกด้านของชีวิตที่กำลังดี ดีทรอยต์เมืองที่ล้มละลาย ควรศึกษาไว้ให้ไม่ซ้ำรอย…

Fragrant โลกเร้นลับของกลิ่นหอม

กลิ่นล่าสุดที่คุณได้กลิ่นมาคือกลิ่นอะไรครับ ส่วนผมเพิ่งได้กลิ่นข้าวไข่เจียวหมูสับที่ชวนเรียกน้ำย่อยมื้อเย็นมาเมื่อกี๊เลย คุณอาจจะได้กลิ่นจากน้ำหอม หรือกลิ่นจากห้องนอนเป็นประจำ กลิ่นนั้นสามารถเรียกความทรงจำเราให้นึกถึงตอนที่เราเคยได้กลิ่นนั้น แม้ว่าเวลาจะผ่านมานานแสนนานแล้วก็ตาม ทำให้คุณกลับมารู้สึกว่าเหมือนเรื่องเพิ่งเกิดขึ้นเมื่อวานนี้เอง นั่นคือเสน่ห์ของกลิ่นอย่างที่ประสาทสัมผัสไหนก็ให้ไม่ได้ เพราะแค่เราลองหลับตาแล้วดมกลิ่น จินตนาการบวกกับความทรงจำจะสามารถพาเราได้ทุกที่บนโลกภายในพริบตา และที่กลิ่นนั้นกระตุ้นความทรงจำเราได้ดีนั้นก็เพราะสมองกลีบหน้าของเรานั้นต่อตรงเข้ากับการรับกลิ่น ทำให้ทุกครั้งที่เราได้กลิ่นเรามักจะนึกถึงความทรงจำนั้นได้ดีกว่าการเห็นได้หรือยินอยู่เสมอ ถ้าใครเคยสูญเสียคนรักไป เคยเป็นมั้ยครับที่ว่าเวลาเราได้กลิ่นที่เป็นเอกลักษณ์ของเค้า ไม่ว่าจะน้ำหอมกลิ่นประจำตัวเค้า หรือกลิ่นตัวเค้าจากเสื้อผ้าชุดเก่าเค้า เรามักจะต้องเผลอตกลงไปในห้วงความทรงจำจนน้ำตาต้องไหลเป็นประจำใช่มั้ยครับ หนังสือเล่มนี้จะทำให้คุณได้รู้จักกลิ่นแบบที่คุณไม่เคยรู้จัก แต่ไม่ใช่ผ่านการดม แต่เป็นด้วยการดู ดูผ่านตัวอักษรทีละตัว ตัวหนังสือทีละคำ แล้วคุณจะพบว่าโลกของกลิ่นนั้นเล้นลับอัศจรรย์ยิ่งกว่าภาพยนต์เรื่อง Alice in Wonder Land เลยทีเดียว ถ้าย้อนกลับไปตั้งแต่สมัยอดีต มนุษย์เราก็หลงไหลในกลิ่นหอมมาแต่ไหนแต่ไรแล้ว…

การเมืองเรื่องพระพุทธรูป

เมื่อพูดถึงพระพุทธรูป รูปจำลองเคารพถึงพระพุทธเจ้าในศาสนาพุทธที่เป็นศาสนาหลักที่คนส่วนใหญ่ในชาตินับถือ แต่จะมีซักกี่คนที่รู้เหมือนผู้เขียนว่าเบื้องหลังของพระพุทธรูปนั้นมีการเมืองแฝงอยู่แบบที่นึกไม่ถึง หนึ่ง เพื่อความเคารพ แน่นอนว่าพระพุทธรูปอยู่ที่ไหน คนไทยส่วนใหญ่ก็จะให้ความเคารพกันทั้งนั้น ไม่ว่าจะพุทธหรือไม่ใช่พุทธ แต่ถ้าเป็นคนไทยหรือไม่ใช่ไทยแต่อยู่ในไทยมานาน ก็พอจะรู้ว่าคนไทยนั้นให้ความเคารพพระพุทธรูปอย่างถึงที่สุด แต่อีกนัยหนึ่งคือเพื่อให้ “คนเคารพ” ผู้ที่อัญเชิญพระพุทธรูปนั้นมาอยู่ในครอบครอง ในสมัยก่อนย้อนกลับไปถึงสมัยพระเจ้าตากสิน และเจ้าพระยามหากษัตริย์ศึก(รัชกาลที่ ๑) ก็มีการไปตีเอาเมืองขึ้น แล้วก็ยึดเอาพระพุทธรูปของเมืองเหล่านั้นมาอยู่ในครอบครองที่เมืองหลวงของตัวเอง (ในสมัยนั้นคือกรุงธนบุรี แล้วค่อยมาเป็นกรุงเทพมหานคร) เป็นการแสดงอำนาจที่เหนือกว่าโดยนัยว่าสิ่งสำคัญที่เป็นที่เคารพบูชาสูงสุดของเมืองนั้นตกเป็นของเมืองนี้ ทั้งพระแก้วมรกตที่ได้มาจากเมืองลาว และยังมีพระบาง ที่ได้มาจากเมืองหลวงพระบาง แต่ในตอนหลังมีการนำพระบางกลับคืนไปยังเมืองเดิม เพราะเชื่อว่าถ้าพระแก้วมรกตและพระบางอยู่ด้วยกันจะทำให้แห้งแล้ง ข้าวของแพง ผู้คนอดอยาก ดังนั้นในช่วงยุคระหว่างพระเจ้าตากสินมหาราช และรัชกาลที่…

PAST ปัญญาอดีต

Geroge Orwell เคยกล่าวไว้ว่าWho controls the past controls the future.Who controls the present controls the past. ทำไมอดีตถึงสำคัญกับอนาคตขนาดนั้น?เพราะธรรมชาติของมนุษย์และสังคมนั้นล้วนไม่เคยเปลี่ยนแปลงตั้งแต่อดีต โดยพื้นฐานเราต้องการอย่างไร พันปีผ่านไปเราก็ยังต้องการแบบนั้น อาจจะเปลี่ยนไปบ้างแค่รูปแบบหรือวิธีการ แต่โดยแก่นสำคัญยังเหมือนเดิม มนุษย์ยังคงต้องการปัจจัย 4 แต่ก็ว่ากันว่ามีปัจจัยที่ 5 อย่างโทรศัพท์มือถือและอินเทอร์เน็ตเพิ่มขึ้นมา แต่ถ้ามองกลับไปที่แก่นความเป็นมนุษย์และสังคมแล้ว โทรศัพท์มือถือและอินเทอร์เน็ต หรือจะโซเชียลมีเดียที่เพิ่มขึ้นมานั้น ก็ล้วนมาจากธรรมชาติของความเป็นมนุษย์ที่ต้องการ “รวม”…

Digital Wars สงครามดิจิทัล แอปเปิล กูเกิล และไมโครซอฟต์

สรุปอย่างย่อ หนังสือเล่มนี้เล่าย้อนให้เราไปรู้จักประวัติศาสตร์เทคโนโลยีก่อนที่จะมาเป็นยุคดิจิทัลแบบทุกวันนี้ ของ 3 บริษัทยักษ์ใหญ่ที่ผมเชื่อว่าคุณต้องใช้บริการเค้าอย่างใดอย่างหนึ่งแน่ๆ คือถ้าโทรศัพท์คุณในวันนี้ไม่เป็น Andriod ของ Google ก็ต้องเป็น iPhone ของ Apple ส่วน Microsoft น่าจะแน่เป็นแช่แป้งว่าคอมพิวเตอร์ที่ออฟฟิศคุณถ้าไม่ใช่ Mac ก็ต้องเป็น Windows ซักเวอร์ชั่น และคุณก็น่าจะต้องใช้โปรแกรม Microsoft Office ในการทำงานเป็นประจำใช่มั้ยครับ หนังสือเล่มนี้เล่าย้อนเวลาไปตั้งแต่สมัยที่ Apple เริ่มเติบใหญ่จากผู้ผลิตคอมพิวเตอร์ส่วนบุคคลหรือ PC เป็นรายแรก จากนั้นก็ถูก…

ผัวเดียวเมียเดียว

“ผัวเดียวเมียเดียว” คงไม่มีใครว่าแปลกในทุกวันนี้ แต่ถ้าย้อนหลังกลับไปไม่ถึงร้อยปีเชื่อหรือไม่ว่าเป็นเรื่องแปลกที่ไม่มีใครยอมรับ และก็ไม่มีกฏหมายรองรับด้วย แต่เดิมทีสังคมไทยเป็นสังคมแบบ “ผัวเดียวหลายเมีย” มาแต่ครั้งโบราณกาล จนเพิ่งมาเปลี่ยนแนวคิด แนวปฏิบัติ จนออกมาเป็นกฏหมายรองรับ “ผัวเดียวเมียเดียว” ก็ในช่วงทศวรรษ 2480 เมื่อ 70กว่าปีก่อนเท่านั้นเอง แล้วทำไมต้องกลายมาเป็นผัวเดียวเมียเดียวด้วยล่ะ? ก็เพราะว่า “สยาม” หรือชาติไทยในยุคล่าอาณานิคมนั้น ที่เพื่อนบ้านล้วนตกเป็นของชาติตะวันตกทั้งนั้น ไม่ว่าจะพม่า มลายู กลายเป็นเมืองขึ้นของอังกฤษ หรือลาว กัมพูชา เวียดนาม กลายเป็นเมืองขึ้นของฝรั่งเศส พี่ไทยก็เลยเหลือตัวลีบๆแบบๆที่แม้จะบอกว่าเราไม่เคยตกเป็นเมืองขึ้นของใคร แต่ในความเป็นจริงแล้วเราตกอยู่ในภาวะที่เรียกว่า “กึ่งอาณานิคม”…

KEYNES เคนส์

ถ้าใครที่ชอบอ่านแนวเศรษฐศาสตร์ ประวัติศาสตร์ การเมือง น่าจะคุ้นกับชื่อนี้ดี ผมเองก็คุ้นชื่อ เคนส์ มานานพอสมควรเวลาอ่านหนังสือเกี่ยวกับเศรษฐาสตร์ การเมือง เศรษฐกิจทีไร ก็ต้องเจอชื่อ เคนส์ คนนี้เป็นประจำ รู้แต่เพียงคร่าวๆว่า เคนส์ เป็นผู้สร้างแนวคิดทางเศรษฐศาสตร์ที่สำคัญเอาไว้ให้รัฐบาลหลายประเทศในโลกใช้เป็นแนวทางอยู่เรื่อยๆ โดยเฉพาะรัฐบาลอังกฤษ กับ อเมริกา เป็นหนังสือที่น่าจะเหมาะกับคนที่กำลังเรียนทางด้านเศรษฐศาสตร์ หรืออยู่ในแวดวงนี้มากกว่าคนทั่วไป เพราะอาจจะทำให้ไม่ค่อยสนุกหรือไม่เข้าใจจากความรู้พื้นฐานที่มีไม่เท่ากับคนที่ร่ำเรียนมา ที่พูดแบบนี้เพราะสารภาพตรงๆว่าอ่านจบแล้วผมก็ไม่ค่อยเข้าใจหรืออินซักเท่าไหร่นัก แต่พอจับประเด็นที่น่าสนใจบางอย่างมาเล่าสู่กันฟังได้บ้าง เช่น คำว่า “การว่างงาน” หรือ unemployment เพิ่งปรากฏใน Oxford…

MARX มาร์กซ ความรู้ฉบับพกพา

Karl Marx หรือ คาร์ล มาร์กซ ชื่อที่ใครบางคนน่าจะคุ้นหูหรือคุ้นตา และถ้าเคยอ่านพวกหนังสือประวัติศาสตร์การเมืองการปกครองมาบ้างก็ยิ่งน่าจะคุ้นขึ้นไปใหญ่ และยิ่งถ้าบอกว่า มาร์กซ คนนี้ คือหนึ่งในผู้ทำให้แนวคิดการปกครองแบบสังคมนิยมเป็นที่ถูกอกถูกใจบรรดาผู้นำประเทศทั้งหลาย ก็คงจะร้องอ๋อกันเลยทีเดียว สิ่งที่ผมเข้าใจมาก่อนหน้าจะอ่านหนังสือเล่มนี้คือ มาร์กซ คนนี้คือผู้ที่ก่อสร้างแนวคิดสังคมนิยมให้กับโลก แต่ความจริงแล้วสังคมนิยมมีมาก่อนเค้า แต่ มาร์กซ คนนี้ทำให้แนวคิดเรื่องสังคมนิยมเป็นที่ตราตรึงใจของบรรดาผู้นำประเทศ หรือผู้นำที่มาจากการปฏิวัติทั้งหลาย จากหนังสือสองเล่มสำคัญที่เค้าเขียน คือ Das Kapital (หรือ Capital ในภาษาอังกฤษ) กับ Communist Manifesto…