ประวัติศาสตร์โลกฉบับไม่ง่วง, The Mental Floss – History of the World

สรุปโดยย่อ หนังสือเล่มนี้เล่าประวัติศาสตร์ของมนุษยชาติย้อนหลังไปราวหมื่นกว่าปีก่อน ตั้งแต่มนุษย์เริ่มมีอารยธรรม หรืออย่างน้อยก็เริ่มทิ้งหลักฐานหรือตั้งใจส่งต่ออะไรบางอย่างไว้ให้เราเรียนรู้ จากเนื้อหาที่ควรจะหนากว่า 500,000,000 หน้า ถูกย่อจนเหลือแค่ 500 หน้าเท่านั้นเอง (ก็ยังถือว่าหนาอยู่ดีนั่นแหละ) หรือจะบอกว่าอ่าน 1 หน้าของประวัติศาสตร์โลกฉบับไม่ง่วงเล่มนี้ เท่ากับอ่านหนังสือประวัติศาสตร์ทั่วไปกว่าล้านหน้าได้มั้ยนะ จริงๆน่าจะเอาเป็นจุดขายให้ทีมตลาดได้เลยนะเนี่ย นั่นคือสรุปแบบย่อครับ ส่วนถ้าให้สรุปแบบยาวขึ้นมาอีกหน่อย ผมว่าหนังสือเล่มนี้เต็มไปด้วยเกร็ดความรู้ทางประวัติศาสตร์มากมาย อารมณ์เหมือนเราเดินเข้าไปในอภิมหาซุปเปอร์มาร์เก็ตขนาดยักษ์ที่มีสารพันของกินให้ชิมมากมายเป็นล้านสิ่ง ชิมอย่างละคำสองคำ จนได้ชิมเป็นพันคำแทบจะยิ่งกว่าอาหารมื้อหลักมื้อใหญ่ดีๆเลยก็ว่าได้ นี่คือคำนิยามของหนังสือเล่มนี้ที่ผมจะมอบให้ ถ้าใครอยากจะมีเกร็ดความรู้ทางประวัติศาสตร์เอาไว้คุยเท่ห์ๆในวงสนทนา ไม่ว่าจะวงข้าวหรือวงเหล้า หรือวงที่เต็มไปด้วยสาวๆสำหรับหนุ่มๆ หนังสือเล่มนี้ก็เหมาะอย่างยิ่งครับ แต่หนังสือเล่มนี้ก็ไม่ได้เพอร์เฟคในความรู้สึกผม เพราะหลายครั้งที่ผมอ่านแล้วรู้สึกว่าเรื่องราวมันกระโดดไปกระโดดมา อารมณ์เหมือนกำลังชิมของคาวอร่อยๆได้หนึ่งคำ…

ไขปริศนาประเด็นอำพราง ในประวัติศาสตร์ไทย

เป็นหนังสือประวัติศาสตร์จากหลักฐานขั้นต้นใหม่ๆโดยคุณไกรฤกษ์ นานา ไม่ต้องสงสัยว่าเกี่ยวอะไรกับถนนนานาเพราะว่าเกี่ยวเต็มๆ เพราะเป็นลูกหลานตะกูลชื่อถนนเส้นนั้น ดูหน้าปกชวนซีเรียสแต่ใครจะเชื่อว่าอ่านง่ายและสนุกมากที่ได้รู้เบื้องหลังชาติตัวเองแบบหนังสือเรียนไม่เคยสอน อย่างเรื่องที่เราสงสัยว่าทำไมสมัยก่อนชาติตะวันตกอย่างอังกฤษ และฝรั่งเศสถึงพยายามยึดครองแย่งชิงสยามเมืองไทยจังเลย ความจริงแล้วเปล่าครับ เค้าแทบไม่ได้สนใจอะไรเมืองไทยเราซักเท่าไหร่ แต่ที่เค้าต้องเข้ามาไกล้เพราะเค้าสนใจประเทศจีนต่างหาก เพราะทางด้านบนของจีนถูกรัสเซียปิดทางเข้าเลยต้องพยายามหาทางเจาะเข้าจากทางอื่น อังกฤษเข้าทางพม่าเพราะติดกับอินเดียที่เป็นอาณานิคมของตัวเองอยู่แล้ว ส่วนฝรั่งเศสเลือกเข้าทางญวน(เวียดนามปัจจุบัน)เพราะทำสัญญาไม่สู้รบกันเองกับอังกฤษ ส่วนไทยก็แค่โดนเบียดเสียดเอาเมืองในบรรณาการของตัวเองไป จะมีก็แต่ปัญญาทางด้านเหนืออย่างล้านนา ล้านช้าง และเชียงตุง ที่ทั้งอังกฤษและฝรั่งเศสต่างก็ต้องการเพื่อเป็นทางเข้าไปสู่การค้าขายกับจีนทางใต้ที่ยูนาน เพราะสมัยนั้นจีนบีบบังคับให้ต่างชาติต้องเข้ามาค้าขายผ่านทางกวางตุ้ง และเซี่ยงไฮ้เมืองท่าเท่านั้น และการเดินทางมาทีก็ใช้เวลาเดินเรือนานมากค่าใช้จ่ายเยอะ นี่เป็นเหตุผลที่อังกฤษและฝรั่งเศษสนใจเอเซียตะวันออกเฉียงใต้นั่นเอง เรื่องที่สองที่น่าสนใจคือเมกะโปรเจคสมัยรัชการที่ 5 นั่นคือการทำเส้นทางรถไฟสู่เมืองจีน และการขุดคอคอดกระ ในสมัยนั้นอังกฤษพยายามหาทางปูเส้นทางรถไฟจากพม่าใต้ขึ้นสู่เหนือเข้าถึงทางจีนตอนใต้แต่ด้วยอุปสรรคจากสภาพภูมิประเทศทางด้านเหนือของพม่านั้นไม่ยากลำบากมากต่อการสร้างทางรถไฟ อังกฤษเลยขออนุญาตเข้ามาสำรวจทางแดนล้านช้างของเราและก็พบความเป็นไปได้ที่จะสร้างทางรถไฟตัดผ่านจากพม่า เข้ามาทางตากขึ้นสู่ล้านช้าง(เชียงราย)แล้วก็เข้าสู่ยูนานจีนใต้นั่นเอง แต่รัชกาลที่…

108 เรื่องที่หญิงไทยควรรู้

เป็นหนังสือที่บอกเล่าเรื่องราวความเป็นอยู่รวมถึงสิทธิของหญิงไทยแต่อดีตให้เราเข้าใจ ว่าแต่ดั้งเดิมแล้วหญิงไทยนั้นมีสิทธิมากมายกว่าหญิงใดในโลก ไม่ว่าจะฝรั่ง จีน แขกชาติใดก็ตาม ที่รู้แล้วจะพาลอิจฉาว่าทำไมหญิงไทยถึงแลดูมีอภิสิทธิ์เหนือชายซะเหลือเกิน จนไม่แน่ใจว่าควรจะเป็นฝ่ายชายหรือไม่ที่ต้องออกมาเรียกร้องสิทธิความเท่าเทียมทางเพศที่แท้จริง ก่อนจะสรุปต่อขอเล่าถึงผู้เขียนนิดนึงครับ ผู้เขียนคืออาจารย์ธาวิต สุขพานิช ท่านเป็นอาจารย์สอนวิชาประวัติศาสตร์ครอบครัวที่มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์เป็นสิบๆปี ถ้าจะบอกว่าท่านเป็นผู้รู้ ผู้เชี่ยวชาญในเรื่องนี้ก็คงไม่ผิดนัก และนั่นก็เลยเป็นเหตุผลสำคัญที่ออกหนังสือเล่มนี้ เพราะต้องการให้คนทั่วไปได้รู้ว่าสิทธิสตรีที่เรียกร้องกันในวันนี้นั้น แท้จริงแล้วอาจเป็นการเข้าใจผิดคิดตามฝรั่ง หลงตามราชสำนักจีน(ที่เดี๋ยวจะเล่าให้ฟัง) เพราะสตรีไทยแต่เดิมนั้นแทบจะเรียกได้ว่ามีอภิสิทธิ์จนหญิงทั่วโลกต้องอิจฉา ขนาดหมอฝรั่งบรัดเลย์ชื่อดังที่เคยมาอยู่บางกอกเมื่ออดีตยังอดพูดไม่ได้เลยว่าดีกว่าที่ยุโรปประเทศตนนัก ส่วนหญิงไทยนั้นมีอภิสิทธิ์ยังไง ต้องตกเป็นเสมือนทาสในเรือนเบี้ยถูกชายข่มเหงต่างๆนาๆจริงมั้ย มาครับมา ผมจะสรุปให้ฟังครับ ชางเท้าหน้าคือขี้ข้าช้างเท้าหลัง สุภาษิตแสนคลาสสิคประโยคนี้ที่เรามักเข้าใจกันว่า ผู้ชายคือผู้นำ ส่วนผู้หญิงคือผู้ตามนั้น ผู้เขียนบอกว่าแท้จริงแล้วเราอาจเข้าใจผิด เพราะสังคมไทยนั้นไม่ได้เป็นระบบผู้นำกับผู้ตาม แต่เป็นระบบการปกครองแบบบนลงล่าง…

THE BIG QUESTIONS EVOLUTION, 20 คำถามสำคัญของวิวัฒนาการ

กว่าจะวิวัฒนาการมาเป็นมนุษย์ที่สามารถเล่นเฟซและอ่านโพสนี้ได้เข้าใจในวันนี้ เราต้องผ่านอะไรมาบ้าง กับ 20 คำถามสำคัญค่อยๆลำดับวิวัฒนาการของสิ่งมีชีวิตโดยเฉพาะมนุษย์เราตั้งแต่กว่าจะแยกออกจากลิง หรือกว่าจะเริ่มเดินสองขา หรือกว่าจะเริ่มมีไหวพริบ หรือกว่าจะเริ่มมีภาษา หรือกว่าจะเริ่มสื่อสารกันได้ หรือกว่าจะสร้างสังคม หรือจนกว่าจะมีมือถือสมาร์ทโฟนอยู่ในมือทุกวันนี้ ทั้งหมดนั้นอยู่ในหนังสือเล่มนี้ให้เราได้เห็น “วิวัฒนาการ” ของมนุษย์ 1. วิวัฒนาการคืออะไร? คือการเปลี่ยนโมเลกุลเดี่ยวๆของธาตุพื้นฐานที่ไร้ชีวิตรวมตัวกันกลายเป็นสิ่งมีชีวิตพื้นฐานเซลล์เดียวแบบง่ายๆจำพวกสาหร่าย จนขยับขยายกลายเป็นสิ่งมีชีวิตหลายเซลล์หรือพวกพืชพื้นฐาน จากสิ่งมีชีวิตหลายเซลล์กลายเป็นสิ่งมีชีวิตที่ซับซ้อนขึ้น จนกลายเป็นสัตว์น้ำบ้างก็พืชที่ซับซ้อนขึ้น แล้วเริ่มงอกขาขึ้นมาอยู่บนบก จนแตกแขนงออกไปเป็นนก แล้วก็กลายเป็นสิ่งมีชีวิตทั้งหมดที่หลากหลายในปัจจุบันที่เรารู้จัก 2. ดาร์วินถูกต้องแน่หรือ? จากหนังสือ On the Original of…

Evolution of Money from Cowries to Cryptocurrency วิวัฒนาการของเงินจากหอยเบี้ยสู่คริปโทเคอเรนซี

สรุปหนังสือ Evolution of Money from Cowries to Crypto Currency วิวัฒนาการของเงินจากหอยเบี้ยสู่คริปโทเคอเรนซี เป็นหนังสือที่ทำให้เข้าใจภาพของ “เงิน” ตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์ จนถึงภาพ “เงินในอนาคต” ที่กำลังจะมาถึง ผมว่าเราควรเริ่มจากคำถามที่ว่า “เงินคืออะไร?” ทุกวันนี้ไม่มีใครไม่รู้จักเงิน และเงินในความคิดคนส่วนใหญ่ก็คงหนีไม่พ้นธนบัตร เหรียญ หรือตัวเลขในบัญชีธนาคารที่เราใช้ฝากจ่ายโอนถอนกันทุกวัน แล้วยังมีอะไรอีกบ้างที่สามารถเป็น “เงิน” ได้ในวันนี้ “บุหรี่คือเงินในคุก” ตั้งแต่สมัยอดีตตอนสงครามโลกครั้งที่ 2 ในคุกที่เป็นค่ายกักกันชาวยิวก็มีการใช้บุหรี่เพื่อแลกเปลี่ยนสิ่งของต่างๆที่ต้องการในคุก และแม้แต่ในปัจจุบันคุกบ้านเราก็ใช้บุหรี่แทนตัวเงินเช่นกัน…

KOREA, The impossible country, มหัศจรรย์เกาหลี จากเถ้าถ่านสู่มหาอำนาจทางเศรษฐกิจและวัฒนธรรม

พูดถึงเกาหลีมั่นใจว่าไม่มีใครไม่รู้จัก ตั้งแต่แดจังกึม ที่ถูกเอามาล้อกันเป็นแดกจังมึง กิมจิ, Super Junior, เพลงฮิตอย่าง NOBODY NOBODY BUT YOU และ กังนัมสไตล์ที่ได้พันล้านวิวแรกบนยูทูป เกาหลีที่ดูมหัศจรรย์เต็มไปด้วยสีสันและสวยงามด้วยศัลยกรรมในความรู้สึกเราในวันนี้ ใครจะรู้ว่าเมื่อ 60 ปีที่แล้วเกาหลีเองเคยจะเป็นหนึ่งในชาติที่พังพินาศอย่างถึงที่สุด เกาหลีเองเพิ่งได้เอกราชจากญี่ปุ่นเมื่อหลังสงครามโลกครั้งที่สองเมื่อปี 1945 จากนั้นก็ยังถูกสองขั้วมหาอำนาจโลกฉีกประเทศเกาหลีออกเป็นสองส่วน เกาหลีเหนืออยู่ภายในการชี้นำจากโซเวียตหรือรัสเซียในวันนี้ ส่วนเกาหลีใต้อยู่ในความดูแลของสหรัฐ แต่ใช่ว่าเกาหลีใต้ในยุคแรกที่ได้เอกราชจะเป็นประชาธิปไตยที่แท้จริง เพราะเกาหลีใต้ถูกปกครองด้วยผู้นำเผด็จการมาอย่างยาวนาน จนอาจบอกได้ว่าเกาหลีใต้เพิ่งจะเป็นประชาธิปไตยแบบเต็มใบจริงๆก็เมื่อสามสิบปีที่ผ่านมาก็ว่าได้ เกาหลีใต้หนึ่งในประเทศที่พัฒนาแล้วจนมีเศรษฐกิจติดลำดับต้นๆของโลกในวันนี้ แต่ผู้คนส่วนใหญ่กลับไม่เคยพบความสุขเลย หนึ่งในชาติที่มีชั่วโมงการทำงานสูงที่สุดในโลก หนึ่งในประเทศที่มีอัตราการฆ่าตัวตายสูงแซงญี่ปุ่นขึ้นไปแล้ว และหนึ่งในชาติที่ถูกปลูกฝังให้แข่งขันกันจนถึงที่สุด…

The Life of Nicola Tesla นิโคลา เทสลา อัจฉริยะนักฝันผู้เดียวดาย

สรุปหนังสือ The Life of Nicola Tesla นิโคลา เทสลา อัจฉริยะนักฝันผู้เดียวดาย เรื่องราวชีวิตของยอดนักประดิษฐ์ผู้เปลี่ยนโลก แต่กลับไร้ชื่อเสียง ลาภยศ และความรัก ผมได้ยินคำว่า “Tesla” ครั้งแรกสมัยเล่นเกมส์ Red Alert ฝ่ายสัมพันธมิตรจะมีอาวุธป้องกันฐานที่ชื่อว่า Tesla Coil ที่สามารถยิงสายฟ้าป้องกันฐานเวลาฝั่งตรงข้ามส่งทหารเข้ามาบุก และถ้าสร้างติดๆกันสามารถรวมพลังสายฟ้าให้แรงขึ้นและยิงได้ไกลขึ้นอีก และถ้าเป็น Red Alert 2 ก็จะมีตัวทหารฝ่ายสัมพันธมิตรที่ชื่อว่า Tesla Soldier…

เศรษฐกิจจีน Demystifying The Chinese Economy ปริศนา ความท้าทาย อนาคต

จีน ประเทศที่มีขนาดเศรษฐกิจเป็นเบอร์สองของโลกรองจากแค่สหรัฐ หนึ่งในประเทศที่ช่วงวิกฤตต้มยำกุ้งบ้านเราฟื้นตัวเร็วได้เพราะความแข็งแกร่งของค่าเงินหยวน หนึ่งในประเทศที่ปกครองแบบสังคมนิยมแต่กลับมีเศรษฐกิจแบบตลาดเสรีที่เปิดกว้างกว่าคอมมิวนิสต์ไหนๆในโลก หนึ่งในประเทศที่เศรษฐกิจโตแบบปาฏิหาริย์แบบเลขสองหลักโดยเฉลี่ยกว่า 30 ปีมาแล้ว หนึ่งในประเทศที่รายได้คนเมืองกับชาวชนบทยังต่างกันลิบลับ ค่าสัมประสิทธิ์จีนีพุ่งทะยานสูงเป็นลำดับต้นๆของโลก หนึ่งในประเทศที่ส่งออกสินค้าสุดล้ำไปให้คนทั้งโลก และยังเป็นหนึ่งในประเทศที่มีการบริโภคสูงติดลำดับต้นๆของโลกแล้วในวันนี้ หนังสือเล่มนี้เขียนโดย Justin Yifu Lin นักเศรษฐศาสตร์ชื่อดังที่มีชื่อเสียงที่สุดในประเทศจีน เคยเป็นรองกรรมการอาวุโสและนักเศรษฐศาสตร์ประจำธนาคารโลก มาบอกเล่าให้ฟังถึงประวัติศาสตร์ของเศรษฐกิจจีนตั้งแต่ยุคยิ่งใหญ่เมื่อหลายร้อยปีก่อน จนถึงยุคตกต่ำสุดขีดของจีนตั้งแต่ยุโรปปฏิวัติอุตสาหกรรมสำเร็จ จนถึงวันที่จีนกลับมายิ่งใหญ่อีกครั้ง แต่อย่าเพิ่งตกใจกลัวไปนะครับ เห็นหน้าปกดูจริงจัง ชื่อดูขึงขัง แต่เนื้อหาในเล่มกลับอ่านง่ายกว่าที่คิด สารภาพตอนแรกผมยังแอบกลับว่าจะอ่านไม่ค่อยเข้าใจเหมือนกัน แต่พออ่านไปกลับอ่านสนุก เข้าใจได้ ทำให้หนังสือที่มีตั้งสี่ร้อยกว่าหน้าสามารถอ่านจบได้ในไม่กี่วัน (ผมมีเวลาอ่านแค่ช่วงเช้าตอนอยู่บนรถไฟฟ้ามาทำงาน กับช่วงเย็นตอนอยู่บนรถไฟฟ้ากลับบ้านครับ)…

เสรีภาพในการพูด Free Speech

เป็นส่วนหนึ่งของสิทธิมนุษยชน #HumanRights ที่ว่าด้วยมนุษย์เราล้วนเท่าเทียมกันและมีเสรีภาพที่จะทำอะไรก็ได้ตราบที่ไม่ไปรบกวนเสรีภาพของผู้อื่น และการพูดก็เป็นอีกหนึ่งประเด็นสำคัญที่เป็นนามธรรมว่าเส้นแบ่ง หรือขอบเขตของเสรีภาพในการพูดที่เหมาะสมนั้นควรอยู่ที่ไหน . ทำไมเสรีภาพในการพูดถึงสำคัญ? . เพราะในโลกประชาธิปไตย การเปิดโอกาสให้ผู้คนต่างแสดงความคิดเห็นได้อย่างไม่ปิดกั้นนั้นทำให้เกิดโอกาสในการพัฒนาความคิดนั้นให้ดียิ่งขึ้น หรือไม่ก็เป็นการลบล้างความคิดที่ไม่ดีหรือแข็งแรงพอให้ล้มหายตายจากไป . เสรีภาพในการพูดทำให้เกิดการโต้แย้ง ถกเถียง ลับคม พัฒนา ทำให้ความคิดของผู้พูดนั้นต้องวิวัฒนาการเพื่อให้สามารถพิสูจน์ได้ว่าความคิดนั้นดีพอที่จะอยู่รอดได้ . ผู้ที่ยึดถือเสรีภาพในการพูดที่ยิ่งใหญ่และเป็นตำนานของโลกมากที่สุดคงหนีไม่พ้น #โสกราตีส . โสกราตีสผู้หญิงทั้งครูและวีรบุรุษของปราชญ์อย่างเพลโตที่เราคุ้นเคยกันดีนั้นยอมปกป้องเสรีภาพในการพูดด้วยชีวิตของตัวเอง . ด้วยความที่เป็นคนช่างพูด และช่างถาม จนทำให้บรรดาเหล่าผู้ปกครองในนครกรีกเวลานั้นต่างหวาดกลัวความคิดของโสกราตีสและเป็นห่วงคนรุ่นใหม่ในนครรัฐตอนนั้นยิ่งนัก . จนบรรดาเหล่าผู้ปกครองมีมติร่วมกันว่าให้ปิดปากโสกราตีสซะ . อ่านถึงตรงนี้อาจคิดว่า…

โลกาภิวัตน์ Globalization; A very short introduction

หนังสือเล่มนี้เริ่มต้นที่คำถามว่า “โลกาภิวัตน์” คืออะไร? การเจริญขึ้นของสังคม? การพัฒนาขึ้นของเทคโนโลยี? หรืออะไรคือโลกาภิวัตน์.. ..โลกาภิวัตน์หมายถึงกระบวนการเปลี่ยนแปลงทางสังคมในระดับโลกได้หรือไม่ น่าจะได้ งั้นคำถามต่อไปคือแล้วโลกาภิวัตน์เกิดขึ้นตั้งแต่เมื่อไหร่? ในยุคอินเตอร์เนตใช่หรือไม่? หรือช่วงเวลาไหนที่เกิดนิยามความเป็น “โลกาภิวัตน์” ขึ้น? ..ถ้าเราค่อยๆย้อนกลับไปเสมือนเลื่อนลงไล่ดู Facebook Timeline ก็จะเห็น Social Media ที่เชื่อมคนทั้งโลกให้เข้าไกล้กันได้มากขึ้น ถอยกลับไปอีกหน่อยก็จะพบว่าเป็นยุคของ Smartphone และ Internet ไร้สายที่ทำให้การเชื่อมต่อไม่ต้องติดอยู่กลับที่ เลื่อนหน้าฟีดของโลกาภิวัตน์ลงไปอีกก็อาจจะพบเจอกับยุค www หรือยุคเริ่มต้นอินเตอร์เนตนั่นเอง หรือย้อนกลับไปอีกอาจเป็นยุคของ PC…