โดย Dan Ariely จะนิยามผู้เขียนว่าเป็นนักศึกษาพฤติกรรมมนุษย์ผู้โด่งดังก็ว่าได้ เพราะหนังสือหลายเล่มที่เค้าเขียนมาเชื่อว่าเราหลายคนคงคุ้นกันมาบ้าง ไม่ว่าจะเป็น พฤติกรรมพยากรณ์ หรือ เหตุผลที่ไม่ควรมีเหตุผล..
..พฤติกรรมคนเราสามารถศึกษาได้ไม่ยากแต่คาดเดาได้ไม่ง่าย มนุษย์ที่ว่ากันว่าเป็นสิ่งมีชีวิตทีอุดมไปด้วยเหตุและผลนั้น แท้จริงแล้วกลับใช้อารมณ์ในการดำเนินชีวิตเป็นส่วนใหญ่จนน่าตกใจ ไม่น่าเชื่อว่าเราจะรอดจากวิกฤตต่างๆในสมัยโบราณจนกลายมาเป็นเผ่าพันธุ์ที่ปกครองโลกใบนี้ได้..
..เล่มนี้ผู้เขียนศึกษาถึงเรื่องพฤติกรรมการโกงของมนุษย์เราซึ่งไม่น่าเชื่อว่ามนุษย์เราส่วนใหญ่(แทบจะทุกคนบนโลกนี้)กลับเป็นผู้ที่มีความขี้โกงในตัวเล็กๆน้อยๆ แต่จะมีก็เพียงแต่ส่วนน้อยมากเท่านั้นที่ไม่โกงเลยหรือโกงแบบสุดลิ่มทิ่มประตู แล้วทำไมมนุษย์เราผู้มีอารยถึงกลายเป็นผู้ขี้โกงทุกคนไปโดยไม่รู้ตัวได้ล่ะ..
..ใช่แล้วครับเหตุผลคือทุกครั้งที่คนเราโกงแบบเล็กๆน้อยๆ (มีผลศึกษามาแล้วว่าประมาณ 15-20% ของค่าเฉลี่ยจากการไม่โกง) ก็เพราะคนเราเชื่อว่านั่นไม่ใช่การโกงหรือการทำผิดอะไรมากมาย พอด้วยเราไม่คิดว่ามันผิดเราก็เลยทำไปโดยไม่รู้ตัวเสมอมา..
..ไม่ว่าจะเป็นการเอาดินสอหรือปากกาในที่ทำงานกลับมาใช้ที่บ้าน (อย่าบอกว่าคุณไม่เคยเพราะผมเคย) การแอบปริ้นท์หรือซีร็อกซ์เอกสารส่วนตัวในที่ทำงาน หรือบางคนปริ้นท์รายงานให้ลูกจากที่ออฟฟิศ หรือแม้แต่แอบเบิกเงินค่าเดินทางหรือค่าจิปาถะเกินมาเล็กๆน้อยๆโดยตั้งใจและไม่ตั้งใจก็ตาม คนส่วนใหญ่(ไม่อยากจะบอกว่าทุกคน)คงจะเคยทำงานมาแล้วทั้งนั้น..
..แล้วจะทำอย่างไรให้คนไม่โกงเล็กๆน้อยๆเหล่านี้ล่ะ?..
..เช่นกัน จากผลการทดลองได้ข้อสรุปที่น่าเชื่อถือมาแล้วว่า แค่มีการกระตุ้นให้ระลึกถึงความถูกผิดเล็กๆน้อยๆ ก็เพียงพอให้การโกงนั้นลดลงจนแทบจะเป็นศูนย์
เช่น การติดป้ายข้อความบอกว่าสิ่งที่คุณทำอยู่กำลังผิด หรือใส่รูปภาพดวงตาในกล่องใส่เงินจ่ายค่าขนมด้วยตัวเองนั้น ก็ทำให้อัตราขนมที่หายไปนั้นแทบจะกลายไปเป็นศูนย์
เลยได้ข้อสรุปว่ามนุษย์เราส่วนใหญ่นั้นเป็นคนดีโดยพื้นฐาน เพียงแต่แค่ถ้าไม่มีการจับจ้องหรือตรวจสอบที่รู้สึกได้ก็จะละเลยเล็กๆน้อยๆในการกระทำของตัวเองไป..
..เปรียบเทียบกับกลอนล็อคประตูนั้นไม่ได้มีไว้เพื่อกันขโมย
เพราะคนที่ตั้งใจจะขโมยเป็นแค่ 1% ของคนทั้งหมด ที่ต่อให้ไม่ว่าคุณจะพยายามล็อคให้แน่นหนาแค่ไหนเข้าก็จะพยายามเข้าไปขโมยของสิ่งนั้นให้ได้อยู่ดี และคนอีก 1% ที่ไม่ว่าคุณจะเปิดประตูไว้โล่งโจ้งแค่ไหนเข้าก็จะไม่เข้าไปขโมยของๆใครอยู่ดี แล้วส่วนที่เหลืออีก 98% ล่ะ..
คนเหล่านี้เป็นคนดีไม่คิดจะขโมยของใคร เพียงแต่ต้องมีเครื่องเตือนใจให้เค้าทำดีก็เท่านั้นเอง..
..ว่าๆลองศึกษาพฤติกรรมของตัวเองกันดูมั้ยครับ ว่าในแต่ละวันเราโกงใครบ้าง และมากน้อยแค่ไหน..
Dan Ariely เขียน
สำนักพิมพ์ WeLearn
อ่านเมื่อปี 2016