เป็นหนังสือเรื่องเล่าจากบันทึกนักเดินทางชาวฝรั่งเศษผู้มาสำรวจเมืองสยาม กัมพูชา ลาว และอินโดจีนตอนกลางส่วนอื่นๆ เมื่อกว่า 160 ปีก่อน เป็นหนังสือที่อ่านสนุกกว่าที่คิดแม้หน้าปกจะดูคร่ำครึชวนเบื่อ แต่เรื่องราวการเดินทางของเค้ากลับสนุกแปลกใหม่เปิดมุมมองที่ไม่เคยคิด และเรื่องราวของเมืองไทยและเพื่อนบ้านไกล้ตัวที่ไม่เคยรู้มากมาย..

..อ็องรี มูโอต์ กล่าวถึงคนสยามตามมุมมองคนนอกอย่างตรงไปตรงมาว่าประมาณว่า “ชาวสยามดูเป็นคนซื่อๆ โหนกแก้มสูง แลดูเกรียจคร้านไม่ใส่ใจการงาน แค่หุงข้าวกินหนึ่งถ้วยกับเครื่องชูรสเล็กน้อยก็สามารถนอนหรือเล่นสนุกมีความสุขได้ทั้งวัน”

นี่คือคนไทยในสายตาฝรั่งเมื่อกว่า 160 ปีก่อน

แต่เค้าก็พูดถึงข้อดีของคนสยามสมัยนั้นว่า “แลดูเป็นคนใจดีมีน้ำใจ รักญาติมิตรพี่น้อง เวลามีปัญหาอะไรกันก็จะร่วมกันรวมหัวแก้ไขให้ลุล่วงไปด้วยดี หรืออย่างน้อยก็ผ่อนหนักเป็นเบาร่วมกันให้ผ่านพ้นไปได้”

พอนึกถึงปัจจุบันนี้ไม่แน่ใจว่าลักษณะนี้ในสังคมไทยยังเหลือมากน้อยแค่ไหนกัน..

..อ็องรี มูโอต์ นักเดินทางผู้นี้โด่งดังจากการเป็นผู้เปิดเผยความงามของนครวัด นครธม ของเขมรให้แก่ชาวโลกได้รับรู้มากที่สุด ด้วยการเปรียบเทียมความงามของปราสาทนครวัดว่างดงามไม่แพ้โบราณสถานของชาวกรีกหรือโรมันกันเลย ว่าไปแล้วในจุดนี้จากการได้อ่านทำให้รู้สึกอยากไปเที่ยวปราสาทนครวัดให้ได้ในปีหน้าเลย..

..และอ็องรี มูโอต์ คนนี้คือคนที่ได้พบกับพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว หรือรัชกาลที่ 4 ในยุคนั้น แถมยังมีบทสนทนากับรัชกาลที่ 4 ที่เค้าจดบันทึกไว้อย่างน่าสนใจในเรื่องของประวัติความเป็นมาโดยย่อจากปากรัชกาลที่ 4 เอง ทำให้ตัวผมเองได้เข้าใจภาพรวมประวัติศาสตร์ภาพรวมทั้งหมดของไทยในไม่กี่ย่อหน้า..

..เคยมีคนบอกว่าอ่านตำราพันเล่มไม่เท่าเดินทางหนึ่งลี้ แต่ตัวผมได้อ่านเล่มนี้เหมือนได้เดินทางย้อนเวลาไปมากมาย.

Henri Mouhot Voyage dans les royaumes de Siam, de Cambodge, de Laos et autres parties centrales de I
บันทึกการเดินทางของอ็องรี มูโอต์ ในราชอาณาจักรสยาม กัมพูชา ลาว และอินโดจีนตอนกลางส่วนอื่นๆ

อ็องรี มูโอต์ เขียน
กรรณิกา จรรย์แสง แปล

สำนักพิมพ์ ศิลปวัฒนธรรม ในเครือ มติชน
อ่านเมื่อปี 2016