สรุปหนังสือ A Guide to Behaving Better หรือ ทุกพฤติกรรมมีความเสี่ยง โปรดอย่าลำเอียงก่อนตัดสินใจ เล่มนี้ เป็นหนังสือที่เล่าเรื่อง Behavioral Economics หรือเศรษฐศาสตร์พฤติกรรมได้เข้าใจง่าย ที่มีส่วนผสมของจิตวิทยา หรือ Psychology เข้ามาผสม ในรูปแบบทความสั้นๆไม่กี่หน้าก็อ่านจบ ดังนั้นถ้าใครกำลังมองหาซักเล่มเพื่อจะเริ่มเรียนรู้เรื่องนี้ หนังสือเล่มนี้เป็นหนึ่งเล่มที่ผมกล้าแนะนำครับ
และขนาดผมเองอ่านหนังสือแนวนี้มาไม่น้อย แต่ยังได้พบกับเนื้อหาใหม่ๆที่ยังไม่เคยอ่านเจอที่ไหนมาก่อนในเล่มนี้ไม่น้อยเหมือนกัน อย่างเรื่อง ทำไมข่าวเทียมถึงฆ่าไม่ตาย
ปัญหา Fake News ที่กำลังเป็นปัญหาใหญ่ที่คนรุ่นใหม่ทั่วโลกให้ความสนใจ แต่ปัญหาเรื่อง Fake News นี้ไม่น่าจะจบลงได้ง่ายๆ เพราะลึกๆของการแพร่ระบาดของ Fake News นั้นมีจิตวิทยาเบื้องหลังอธิบายครับ
ที่ Fake News นั้นแพร่ระบาดได้เร็วก็เพราะธรรมชาติของ Fake News ถูกออกแบบมาเพื่อกระตุกความสนใจให้เรากด และกระตุ้นความอยากแชร์ของเราทุกคนโดยธรรมชาติ ด้วยเหตุนี้เองทำให้ Fake News แพร่กระจายไปเร็วมาก มากกว่าข่าวทั่วไปถึง 100 เท่าครับ
แต่ปัญหาจริงๆของ Fake News ไม่ใช่เรื่องการแชร์ Fake News ออกไป แต่เป็นเรื่องการแชร์ Fact News เพื่อแก้ Fake News ของผู้แชร์แต่ละคนนั้นเป็นเรื่องยากมาก เพราะโดยจิตวิทยาแล้วไม่มีใครอยากดูโง่ หรือยอมรับว่าตัวเองผิดพลาดกับคนอื่น ทำให้ต่อให้เรามารู้ตอนหลังว่าที่เราแชร์ไปทีแรกเป็น Fake News ด้วย Fact News ล่าสุด ก็จะไม่ยอมแชร์ข่าวที่ถูกออกไปกลบข่าวลวงที่ตัวเองแชร์ออกไป เพราะอย่างที่บอกไว้ไม่มีใครอยากยอมรับว่าตัวเองผิดให้คนอื่นรู้กันหรอกครับ
สิ่งที่คนส่วนใหญ่ทำได้อย่างดีที่สุดก็คือกลับไปลบข่าวนั้นออกจากหน้าฟีดของตัวเองแบบเงียบๆ และนี่ก็เป็นเหตุผลว่าทำไมข่าวลวงถึงฆ่าเท่าไหร่ก็ไม่ตายเสียที
อีกเรื่องที่ผมเห็นว่าน่าสนใจที่อยากเอามาเล่าให้ฟัง แม้จะเคยอ่านเจอมานานแล้วแต่การได้อ่านเจออีกครั้งก็ทำให้ผมได้รู้ว่าเรื่องนี้เรียกว่า The Paradox of Choice ครับ
The Paradox of Choice สรุปสั้นๆได้ว่า ยิ่งมีให้เลือกมาก ยิ่งเลือกยากจนเลือกไม่ได้
เรื่องนี้มีการทดลองมาแล้วว่า ระหว่างร้านที่ขายแยม 6 รสชาติ กับร้านที่ขายแยม 24 รสชาติ ร้านที่มีแยม 24 รสชาติจะมีคนแวะเข้ามาชิมมากกว่า เพราะมีคนถึง 60% ที่เดินผ่านแวะเข้ามาชิม เมื่อเทียบกับร้านที่มีแยมให้เลือกชิมแค่ 6 รส ที่มีคนแวะเข้ามาชิมแค่ 40%
แต่พอถึงตอนควักเงินซื้อเท่านั้นแหละ ร้านที่มีแยมให้เลือกแค่ 6 รส กลับขายดีกว่าร้านที่มีแยมให้เลือก 24 รส ถึง 10 เท่า! เพราะอยู่ระหว่าง 30% กับ 3% ครับ
ดังนั้นการที่มีตัวเลือกมากไปก็ทำให้เราเลือกไม่ถูก จนพาลให้เราเลือกที่จะไม่เลือกไปในที่สุด ดังนั้นถ้าอยากจะให้ขายได้ง่ายมากขึ้น ลองสำรวจดูซิว่าสินค้าหรือบริการของเรามีตัวเลือกให้ลูกค้าเลือกมากเกินไปหรือเปล่า
อีกหนึ่งเรื่องที่อยากเล่า เป็นเรื่องที่มีคำว่า Paradox เหมือนกัน แต่เป็น The Paradox Effect ครับ
The Paradox Effect นี้ถ้าให้สรุปก็คือยิ่งห้ามเหมือนยิ่งยุ ความอยากรู้ในความชิบหายของคนเรานั้นมีพลังมากกว่าที่คิด เพราะการทดลองนี้แบ่งผู้ทดลองออกเป็นสองกลุ่ม โดยแต่ละกลุ่มจะได้รับปากกาสองแบบ แบบแรกคือปากกาปกติ ส่วนปากกาอีกแบบคือปากกาที่เอาไว้แกล้งคน พอกดแล้วจะมีไฟช็อตแบบแรงๆ
แต่ที่ต่างกันคือผู้เข้าทดลองกลุ่มแรกจะรู้ว่าปากกาด้ามไหนบ้างที่เป็นปากาปกติ และปากกาด้ามไหนบ้างที่ถ้ากดแล้วจะถูกช็อต แต่กลุ่มที่สองจะไม่รู้ว่าปากกาด้ามไหนบ้างที่จะช็อตหรือไม่ช็อต
โดยในการทดลองนักวิจัยไม่ได้สั่งให้ผู้เข้าร่วมการทดลองต้องกดปากกาแต่อย่างไร เพียงแค่บอกว่าให้นั่งรออยู่ในห้องซักพักนึง เดี๋ยวจะกลับมาบอกว่าให้ทำอะไร แล้วก็เอาปากกาวางไว้เฉยๆแค่นั้น เพราะวัตถุประสงค์หลักคือพวกนักวิจัยอยากรู้ว่าคนจะคันมือกดปากกาด้วยตัวเองมั้ย และผลที่พบก็ใช่เลยครับ คนทั้งสองกลุ่มลองกดปากกาดูระหว่างรอว่าจะช็อตจริงอย่างที่ว่าหรือไม่ แต่ที่น่าสนใจคือกลุ่มที่รู้ว่าปากกาด้ามไหนช็อตก็ยังลองกดด้ามนั้น ส่วนกลุ่มที่ไม่รู้ว่าด้ามไหนช็อตบ้างก็พยายามกดเพื่อหาว่าด้ามไหนบ้างที่จะช็อต
โอ้ มนุษย์ ช่างพยายามในการหาความทุกข์ให้ตัวเองเหลือเกิน ไม่รู้เหมือนกันว่าถ้าผมอยู่ในกลุ่มทดลองจะพยายามกดปากกาไปซักกี่ด้ามกันนะ
สุดท้ายนี้ผมอยากจะบอกว่า นี่เป็นหนังสืออ่านง่าย อ่านสนุก แต่ก็มีสาระดีๆให้อีกมาก แต่ถ้าคนที่เป็นสายลึกทางด้านนี้ไปแล้วอาจจะอ่านไม่สนุกนัก แต่ถ้าใครที่อยากได้หนังสืออ่านสนุกแบบมีสาระผมแนะนำหนังสือเล่มนี้ให้เลยครับ ถ้าไม่เชื่อก็ลองหยิบขึ้นมาอ่านซักบท แล้วคุณจะไม่อยากให้ถึงตอนจบเล่มจริงๆ
อ่านแล้วเล่า เล่มที่ 59 ของปี 2019
สรุปหนังสือ ทุกพฤติกรรมมีความเสี่ยง โปรดอย่าลำเอียงก่อนตัดสินใจ
A GUIDE TO BEHAVING BETTER
ชุดบทความชวนขบคิด เกี่ยวกับชีวิต และการกระทำ
ณัฐวุฒิ เผ่าทวี เขียน
สำนักพิมพ์ Salmon
20191002
อ่านสรุปหนังสือแนวเศรษฐศาสตร์พฤติกรรมต่อ > https://www.summaread.net/category/behaviour-economics/
สนใจซื้อ > https://store.minimore.com/salmonbooks/items/behaving-better